#Kenya #agriculture #soilpests #smallholderscarmers #sustainablesolutions #climatechange #pestmanagement #egetablecrops #agriculturalresilience #conservation
Awọn irugbin Ewebe Kenya Labẹ idoti
Ní Kẹ́ńyà, àwọn pápá ọ̀gbìn tí wọ́n ṣèlérí pé kí wọ́n kórè ọ̀pọ̀ yanturu nígbà kan rí jẹ́ pápá ogun nísinsìnyí bí àwọn àgbẹ̀ kéékèèké ṣe dojú kọ ìkọlù tí kò lọ́rẹ̀ẹ́ láti ọ̀dọ̀ àwọn kòkòrò tín-ínrín ilẹ̀ tí ń gbógun ti ilẹ̀. Iwadi kan laipe kan ti o ṣe nipasẹ awọn onimọ-jinlẹ lati Ile-ẹkọ giga ti Ilu Nairobi ati Ile-iṣẹ Kariaye ti Ẹkọ nipa Ẹkọ-ara ati Ekoloji (ICIPE) ti ṣipaya otitọ ti o buruju ti aawọ ti o pọ si, ti n ṣafihan ipa iparun ti awọn eeya aṣiwere meji lori awọn irugbin ẹfọ ni agbegbe naa.
Iwadi na, ti a tẹjade ni Awọn ijabọ Imọ-jinlẹ, ṣe afihan ifarahan ti Delia platura bi irokeke nla si awọn irugbin eso kabeeji ati Atherigona orientalis bi ọta ti ko ni ailopin ni awọn aaye alubosa. Àwọn kòkòrò jàǹbá wọ̀nyí, tí wọ́n ń gbilẹ̀ lẹ́yìn ìyípadà ojú ọjọ́ àti ìparun ibùgbé, ti tú ìparun tí ó gbòde kan sílẹ̀, tí wọ́n fi sílẹ̀ sẹ́yìn ipa ọ̀nà àwọn ìkórè tí ó bàjẹ́ àti àwọn ìgbésí ayé tí ó fọ́.
Àwọn olùṣèwádìí ṣèwádìí nípa àwọn ilẹ̀ iṣẹ́ àgbẹ̀ ní àgbègbè márùn-ún pàtàkì—Nyandarua, Nakuru, Kiambu, Kajiado, àti Nyeri—wọ́n sì rí ibi tí àwọn kòkòrò tó ń gbé inú ilẹ̀ ti bà jẹ́. Lẹgbẹẹ awọn ẹlẹṣẹ akọkọ, awọn grubs funfun, wireworms, ati awọn beetles sap, infestations ti awọn maggots alubosa ati awọn ajenirun miiran ti o wa papọ ti pọ si awọn wahala ogbin, ni irọrun itankale awọn arun ọgbin ti o jẹ alailagbara bii Fusarium basal rot.
Otitọ ti o buruju ti buru si nipasẹ ailagbara ti awọn iwọn iṣakoso ibile, pẹlu diẹ sii ju 95% ti awọn akitiyan agbe lati koju awọn ajenirun wọnyi pẹlu awọn ipakokoro sintetiki ti n fihan asan. Dennis Beesigamukama, akọwe-akẹkọ ti iwadii ati ẹlẹgbẹ iwadii dokita-lẹhin ni ICIPE, tẹnumọ iwulo ni iyara fun iyipada paradigm ni awọn ilana iṣakoso kokoro.
"Awọn ipakokoropaeku sintetiki, yato si pe ko ni doko lodi si awọn ajenirun ti o ni atunṣe, ṣe awọn ewu pataki si ilera eniyan ati ayika," Beesigamukama kilo. "O jẹ dandan pe a ṣe pataki idagbasoke ati isọdọmọ awọn omiiran alagbero lati daabobo iṣelọpọ iṣẹ-ogbin mejeeji ati iwọntunwọnsi ilolupo.”
Ni idojukọ idaamu ti n pọ si yii, ipe fun igbese n pariwo rara ati gbangba. Àkókò ti dé fún àwọn olùkópa káàkiri oríṣiríṣi iṣẹ́ àgbẹ̀ láti ṣọ̀kan nílépa àmújáde tuntun, iye owó, àti àwọn ojútùú alagbero àyíká. Nikan nipasẹ akitiyan apapọ ati ifaramo ti ko ni irẹwẹsi ni a le dẹkun igbi iparun ati ni aabo ọjọ iwaju ti o le rọra fun eka iṣẹ-ogbin Kenya.
Ikolu ti awọn ajenirun ile jẹ ewu nla si awọn irugbin ẹfọ ti Kenya, ti n tẹnumọ iwulo iyara fun awọn ilana iṣakoso alagbero. Bii awọn agbe agbedemeji ti n koju pẹlu awọn abajade iparun ti awọn ẹda apanirun ati awọn ipakokoro ti afefe ti n dari, awọn akitiyan ajumọṣe ṣe pataki lati ṣe agbekalẹ imunadoko, awọn ojutu ore ayika ti o daabobo awọn igbesi aye iṣẹ-ogbin ati ṣetọju iduroṣinṣin agbegbe ti agbegbe naa.